QR Code

รหัสพันธุ์ไม้ 8-6310204-05-029

ต้นไข่เน่า ชื่อวิทยาศาสตร์ Vitex glabrata R.Br.

ต้นไข่เน่า ชื่อวงศ์  LAMIACEAE หรือ LABIATAE

ชื่ออื่น ๆ ขี้เห็น (เลย, อุบลราชธานี), ปลู (เขมร-สุรินทร์), คมขวาน ฝรั่งโคก (ภาคกลาง) เป็นต้น

เป็นพันธุ์ไม้ ยืนต้นมีทั้งขนาดกลางและขนาดใหญ่ สูงได้ถึง 25 เมตร อายุยืน สามารถพบได้ตามป่าเบญจพรรณและป่าดิบทั่วไป เจริญเติบโตได้ดีในที่แห้งแล้ง  โดยจะเริ่มให้ผลผลิตเมื่อมีอายุประมาณ 3-4 ปีหลังการปลูกโดย และขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้เมล็ด มีเนื้อไม้แข็ง นำมาทำเป็นเครื่องเรือน เฟอร์นิเจอร์ หรือไม้ก่อสร้างได้ จึงเป็นที่รู้จักนำมาแปรรูปในพื้นที่ต่างๆ ผลสุกมีสีม่วงดำ เนื้อนุ่มนิ่ม สามารถนำผลสุกมาจิ้มเกลือรับประทานได้ หรือสามารถนำไปแปรรูปเป็นผลิภัณฑ์อื่นเพื่อรับประทานและจำหน่ายได้

ลักษณะทั่วไป

  • ลำต้นต้นไข่เน่า ลำต้นมีขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ มีความสูงประมาณ 10-25 เมตร ผิวลำต้นเกลี้ยงเป็นสีหม่นและมีด่างเป็นดวงสีขาวๆ ส่วนอีกข้อมูลระบุว่าเปลือกมีสีเทาหรือสีน้ำตาลแกมสีเหลือง ลักษณะผิวเรียบหรือแตกเป็นสะเก็ด หรือเป็นร่องตื้นตามความยาวของลำต้น ส่วนกิ่งอ่อนและยอดอ่อนจะมีขนนุ่ม กิ่งอ่อนมีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยม ส่วนต้นเป็นทรงเรือนยอดรูปกรวยแตกกิ่งต่ำ
  • ใบต้นไข่เน่า มีใบเป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ อยู่เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก ใบย่อยมี 3-5 ใบ ใบมีสีเขียวเข้ม (คล้ายใบงิ้ว) ลักษณะคล้ายรูปไข่กลับ หรือเป็นรูปรีแกมรูปไข่กลับ ใบมีขนาดไม่เท่ากัน ปลายใบแหลมเป็นติ่ง ส่วนโคนใบสอบแหลมหรือมน ขนาดของใบกว้างประมาณ 3-10 เซนติเมตรและยาวประมาณ 9-22 เซนติเมตร ผิวใบด้านบนเกลี้ยงมีสีเขียวเข้มและเป็นมัน ส่วนท้องใบมีสีอ่อนกว่า และมีขนสั้นอยู่ประปราย ก้านใบย่อยยาวประมาณ 1-7 เซนติเมตร ส่วนก้านช่อใบจะยาวประมาณ 7-20 เซนติเมตร
  • ดอกไข่เน่า ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ดอกมีขนาดเล็กและมีกลิ่นหอม กลีบดอกมีสีม่วงอ่อน (หรือสีม่วงอมชมพู สีขาวมีแดงเรื่อ ๆ กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดกว้าง และมีขนละเอียดที่ดอก ดอกเมื่อบานเต็มที่จะมีความกว้างประมาณ 0.8-1 เซนติเมตร โดยดอกจะเป็นดอกแบบสมบูรณ์เพศผสมตัวเองหรือต่างต้นต่างดอกก็ได้ และจะออกดอกในช่วงเดือนมกราคมถึงเดือนกุมภาพันธ์
  • ผลไข่เน่า หรือ ลูกไข่เน่า ผลมีลักษณะเป็นรูปไข่หรือรูปไข่กลับ ผลมีขนาดกว้างประมาณ 1.5-2 เซนติเมตรและยาวประมาณ 1.5-3 เซนติเมตร ขั้วผลเป็นรูปกรวยกว้าง ผลอ่อนมีสีเขียว ส่วนผลสุกจะเป็นสีม่วงดำ ผลมีเนื้ออ่อนนุ่ม และมีรสหวานอมเปรี้ยวและเหม็น ส่วนเมล็ดไข่เน่าจะมีขนาดเท่าปลายนิ้วก้อย และยังมีการสันนิษฐานว่า ชื่อไข่เน่านี้คงมาจากลักษณะและสีของผลนั่นเอง โดยผลแก่จะเก็บเกี่ยวในช่วงเดือนมิถุนายนถึงเดือนกรกฎาคม

 

ค้นจากเว็บไซด์ ค้นเมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2565 https://kaset.today/%e0%b8%9e%e0%b8%b1%e0%b8%99%e0%b8%98%e0%b8%b8%e0%b9%8c%e0%b9%84%e0%b8%a1%e0%b9%89/%e0%b8%95%e0%b9%89%e0%b8%99%e0%b9%84%e0%b8%82%e0%b9%88%e0%b9%80%e0%b8%99%e0%b9%88%e0%b8%b2/

 

จัดทำโดย  งานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ อบต.ตูมใหญ่ อ.คูเมือง จ.บุรีรัมย์

เมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2565